Φωτογραφίζοντας σανίδες και ρόδες

Όπου κυλάει ρόδα, ή γλιστράει σανίδα μπορεί να βγει μια καταπληκτική φωτογραφία!

Κι επειδή σε πολλούς από όσους αρέσει να παίζουν με ρόδες και σανίδες, αρέσουν και οι φωτογραφίες, ετοιμάσαμε ένα άρθρο-οδηγό.
Στόχος του δεν είναι να αναλύσει την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του φωτός, αλλά να διαχωρίσει βασικές έννοιες. Ταυτόχρονα να βάλει σε τάξη τις σκέψεις όσων δεν κατάφεραν μέχρι τώρα να αφιερώσουν το χρόνο που θα ήθελαν στον όμορφο κόσμο της φωτογραφίας.

Νόημα στο να εξηγήσουμε βασική ορολογία όπως η ταχύτητα κλείστρου, το διάφραγμα και το ISO δεν βρίσκουμε (google it…). Ωστόσο, η μεταφορά τους σε ένα μηχανικό ανάλογο είναι αρκετά διαφωτιστική και παρατίθεται στο τέλος του κειμένου.

Η τεχνική και η κίνηση στο χώρο (επιλογή θέσης)
Είναι εκπληκτικό σε πόσα διαφορετικά πράγματα μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτό το διαχωρισμό… Από ομαδικά αθλήματα, μηχανοκίνητα σπορ μέχρι και στη φωτογραφία! Όπως ένας καλός παίχτης κι ένας γρήγορος οδηγός, έτσι κι ένας ικανός φωτογράφος πρέπει να μπορεί να συνδυάσει αρμονικά αυτά τα δύο χαρακτηριστικά: τον χειρισμό και την κίνηση. Αν λείπει ένα από τα δύο το αποτέλεσμα είναι συνήθως από απογοητευτικό ως μέτριο.
Ποια η αξία για παράδειγμα ενός ποδοσφαιριστή που "κολλάει" την μπάλα στα πόδια του, αλλά βγαίνει μονίμως offside; Ή στην αντίθετη περίπτωση, ενός σωστά τοποθετημένου σεντερφόρ, με δύο "αριστερά" πόδια;
Έτσι και στη φωτογραφία, μπορεί να έχεις συνθέσει το τέλειο κάδρο, ή να έχεις επιλέξει τις τέλειες ρυθμίσεις, αλλά το καθένα μόνο του, δεν αρκεί.

Επιλογή θέσης:
Πριν καν σηκώσετε τη μηχανή στα χέρια σας θα πρέπει να μάθετε να ξεκαθαρίζετε ορισμένα πράγματα: Σε ποιο σημείο θα κάτσετε, προς τα πού θα τραβήξετε και τι είδους ρυθμίσεις θα κάνετε. Δεν είναι καθόλου εύκολο αλλά αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία θα πατήσετε για να γίνετε καλύτεροι.
Υπάρχουν βασικοί κανόνες τους οποίους θα πρέπει πιστά να ακολουθήσετε πριν… τους καταπατήσετε για χάρη της δημιουργικότητας και του εντυπωσιασμού. Έχετε στο μυαλό σας ένα βασικό "μενού τεχνοτροπιών" για να επιλέξετε αυτό που πιστεύετε πως ταιριάζει καλύτερα στην περίπτωση.

Τεχνική:
Αφού συνθέσετε στο μυαλό σας το κάδρο της φωτογραφίας θα πρέπει και να την τραβήξετε. Αρκούν οι αυτόματες ρυθμίσεις, ή θα χρειαστεί κάτι πιο συγκεκριμένο; Ο κανόνας λέει πως αν πρόκειται για προβλεπόμενες καταστάσεις οι περισσότερες μηχανές τα καταφέρνουν μόνες τους μια χαρά. Όταν όμως το σενάριο προβλέπει "κόντρα ήλιο", "υψηλές ταχύτητες αντικειμένου", "νύχτα" ή άλλες ιδιαιτερότητες, τότε καλό θα είναι να ξέρετε πως να ρυθμίζετε το διάφραγμα, το χρόνο έκθεσης και τις λοιπές "λεπτομέρειες".

Στην πράξη.
1. Όλα ακίνητα:
Πριν καν ξεκινήσει η δράση, με τις σανίδες και τα ποδήλατα ακόμη στο γκαράζ, μπορούν να βγουν οι πρώτες φωτογραφίες.
Αν το φόντο είναι αδιάφορο (πχ απλοί-βαρετοί τοίχοι) τότε στόχος μας είναι να τους "εξαφανίσουμε", ή να τους ξεχωρίσουμε από το θέμα μας.
Αυτό είναι σχετικά εύκολο αν διαθέτουμε καλό εξοπλισμό, οπότε μπορούμε να τους αφήσουμε πιο σκοτεινούς από το θέμα μας, ή εκτός εστίασης.
Για να το κάνουμε αυτό, απαιτείται στην πρώτη περίπτωση εξωτερικό φλας και στη δεύτερη φακός με σχετικά μεγάλο διάφραγμα (μικρό αριθμό f, πχ 2,8) ώστε οτιδήποτε πίσω (και μπροστά) από το αντικείμενό μας να εμφανίζεται θολό και στην ουσία να περνάει απαρατήρητο.
Σε περίπτωση που ο εξοπλισμός μας είναι μια απλή φωτογραφική μηχανή τότε θα πρέπει να επιστρατεύσουμε απλά λίγη φαντασία. Χρησιμοποιώντας τον υπάρχοντα φωτισμό, ή και τα φώτα ενός αυτοκινήτου μπορούμε να βγάλουμε εντυπωσιακές φωτογραφίες. Αν το αντικείμενο παρεμβάλεται μεταξύ φωτεινής πηγής και φωτογραφικής μηχανής τότε θα βγει σκούρο, ή μαύρο, κάτι που βρίσκει ωραία εφαρμογή κυρίως στα ποδήλατα λόγω του χαρακτηριστικού τους περιγράμματος.

 

2. Κινούμενο θέμα μακριά από εμάς:
Αυτό που συνήθως θέλουμε να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να παγώσουμε την κίνηση ώστε το «αντικείμενο» να μη βγει κουνημένο. Αν η μηχανή μας διαθέτει ρυθμίσεις, βάζουμε υψηλή ταχύτητα κλείστρου (οτιδήποτε από 1/640 και γρηγορότερα, πρακτικά μας καλύπτει στο 99% των περιπτώσεων). Αυτό όμως σημαίνει πως χρειαζόμαστε αρκετό φως, ή μια ηλιόλουστη μέρα. Αν η μηχανή έχει γρήγορη απόκριση στο πάτημα του κουμπιού λήψης, δε θα έχουμε πρόβλημα να πιάσουμε το θέμα. Αν όμως η υστέρηση είναι αισθητή, τότε θα πρέπει να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε τη μηχανή μας.
Αυτό γίνεται με "κλείδωμα" των ρυθμίσεων και της εστίασης πριν τη λήψη. Πχ: ξέρουμε ότι ο φίλος μας με το ποδήλατο θα περάσει πάνω από μία συγκεκριμένη ροδιά. Πριν τη λήψη στρέφουμε τη μηχανή προς τη ροδιά και ρυθμίζουμε την εστίαση και τη φωτεινότητα για αυτή την απόσταση και αυτές συνθήκες φωτισμού. Στη συνέχεια κρατάμε "κλειδωμένες" αυτές τις ρυθμίσεις (στις περισσότερες μηχανές γίνεται με το κουμπί λήψης μισοπατημένο) και περιμένουμε την κατάλληλη στιγμή για τη λήψη έχοντας γλιτώσει τη μηχανή από το χρόνο που χρειάζεται για να εστιάσει και να φωτομετρήσει.

3. Κινούμενο θέμα κοντά σε μας.
Είναι σχεδόν απίθανο να καταφέρουμε να παγώσουμε ένα αντικείμενο που κινείται αρκετά γρήγορα και κοντά μας. Αν έχουμε όμως μηχανή με σκόπευτρο (το live view από οθόνη δε βοηθάει συνήθως σε αυτή την τεχνική) αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ακολουθήσουμε την κίνησή του. Έτσι δίνουμε στη μηχανή μας περισσότερο χρόνο για να συλλέξει φως και παράλληλα δημιουργούμε ένα εντυπωσιακό κινούμενο φόντο που αποτυπώνει την αίσθηση της κίνησης.
Ας πούμε για παράδειγμα πως θέλουμε να φωτογραφίσουμε έναν ποδηλάτη που κινείται με 50km/h σε απόσταση τριών μέτρων από εμάς. Ο ποδηλάτης αυτός σε ένα δευτερόλεπτο θα διανύσει περίπου 14 μέτρα και αν εμείς ακολουθήσουμε την κίνησή του αυτή λίγο πριν και λίγο μετά αφού περάσει από μπροστά μας, θα περιστρέψουμε το κεφάλι μας σχεδόν κατά 90 μοίρες (45 μοίρες πριν βρεθεί μπροστά μας και άλλες 45 αφού περάσει από μπροστά μας).
Αν καταφέρουμε να συγχρονίσουμε την περιστροφή αυτή με την κίνηση του ποδηλάτου, τότε το τελευταίο θα δείχνει σχεδόν ακίνητο μέσα στη μηχανή μας καθ' όλη τη διάρκεια της περιστροφής μας (αλλάζει η προοπτική αλλά δεν είναι εκεί το νόημα!). Η τεχνική αυτή λέγεται panning και
α) θέλει πολλή εξάσκηση
β) δεν έχει μαγική συνταγή για τις ρυθμίσεις, καθώς επηρεάζεται από πολλές παραμέτρους (ταχύτητα αντικειμένου, απόσταση από εμάς, συνθήκες φωτισμού). Γενικά δοκιμάζουμε όσο πιο αργή ταχύτητα κλείστρου μπορούμε ώστε να βγει κουνημένο μόνο το φόντο και όχι το θέμα μας.

Επιλογή εξοπλισμού:
Το αφήσαμε για το τέλος καθώς είναι αρκετά δύσκολο θέμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις φωτογραφήσεων η επιλογή εξοπλισμού, κατά τη γνώμη μας, δεν παίζει πρωταρχικό ρόλο. Όταν όμως φωτογραφίζουμε έντονη δράση σε δύσκολα σημεία τα πράγματα περιπλέκονται και γεννιούνται υποκατηγορίες περιπτώσεων.
Για παράδειγμα, στο downhill απαιτείται καλή τεχνική και περιφερειακός εξοπλισμός (φλας, ασύρματοι πομποδέκτες κλπ) ενώ αντίθετα στα θαλάσσια σπορ η αγορά τηλεφακού είναι μονόδρομος (και δυστυχώς κοστίζει...)
Επειδή το ίδιο το "σπορ" της φωτογράφισης μπορεί να γίνει εξωφρενικά ακριβό, την ίδια ώρα που ο μεταχειρισμένος εξοπλισμός χάνει την αξία του αστραπιαία, κάθε απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται ύστερα από πολλή σκέψη.
Δική μας συμβουλή είναι να προσπαθήσετε να εξαντλήσετε τις δυνατότητές σας (τις δικές σας, γιατί καμία μηχανή δεν εξαντλεί τις δικές της) ασκούμενοι σε εξοπλισμό όχι τελευταίας γενιάς (εντυπωσιακά φθηνότερα μοντέλα χωρίς ουσιαστική υστέρηση).
Μόνο όταν δείτε πραγματική βελτίωση κάντε το επόμενο βήμα, έχοντας πάντα στο μυαλό σας πως ο (εύθραυστος) φωτογραφικός εξοπλισμός είναι στα extreme sport εκτεθειμένος όπως πουθενά αλλού.

To μηχανικό ανάλογο για την ταχύτητα κλείστρου, το διάφραγμα και το ISO:
(δεν μπορώ να θυμηθώ από που το κλέβω... Μία φορά το διάβασα και μου έμεινε για πάντα!)

Ας παρομοιάσουμε:
α) μια φωτογραφία με έναν κουβά νερού και
β) το φως με νερό..
Αν στη φωτογραφία μας δεν έχει πέσει φως παραμένει μαύρη. Αντίστοιχα ο κουβάς μένει άδειος.
Αν το παρακάνουμε με το φως η φωτογραφία θα "καεί" (πολύ άσπρη) και αντίστοιχα το νερό θα χυθεί από τον κουβά.
Αυτό που θέλουμε είναι μια καλά φωτισμένη φωτογραφία, ή έναν κουβά με αρκετό νερό, χωρίς όμως να χυθεί σταγόνα.
Για να γεμίσουμε τον κουβά ανοίγουμε τη βρύση για ένα συγκεκριμένο διάστημα.
Έτσι ανοίγουμε και τον φωτοφράκτη της μηχανής λέγοντας πως οι ρυθμίσεις που τον αφήνουν περισσότερη ώρα ανοιχτό, είναι πιο αργές και αυτές που τον κλείνουν πιο γρήγορα…. πιο γρήγορες!
Αρκεί όμως αυτό για να ξέρουμε σε πόση ώρα θα γεμίσει ο κουβάς; Όχι. Πρέπει να ξέρουμε και πόσο έχουμε ανοίξει τη βρύση. Αυτό το «πόσο», στη φωτογραφία περιγράφει το διάφραγμα. Έτσι αν ο κουβάς θέλει 10 δευτερόλεπτα με τη βρύση ανοιγμένη στη μέση για να γεμίσει, θέλει πέντε δευτερόλεπτα στο τέρμα ανοιχτό.
Έτσι και μια φωτογραφία μπορεί να τραβηχτεί με διαφορετικές ρυθμίσεις, ανοίγοντας περισσότερο το διάφραγμα κάθε φορά που συντομεύουμε το διάστημα που παραμένει ανοιχτός ο φωτοφράχτης.
Τώρα αν θέλαμε να γεμίσουμε τον κουβά στα δυόμιση δευτερόλεπτα τι θα κάναμε; Η μόνη λύση είναι να αυξήσουμε την πίεση στο σύστημα όπως θα γινόταν αν ανεβάζαμε τη δεξαμενή σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Κάπως έτσι, ανεβάζοντας το ISO μπορούμε να τραβήξουμε την ίδια φωτογραφία μειώνοντας το χρόνο έκθεσης περισσότερο από όσο μας επιτρέπει το διάφραγμα.

Κλικ στις μικρές εικόνες για να εμφανιστούν μεγάλες επάνω.

 

Tips
Έξυπνα τηλέφωνα:
Πολλοί φωτογραφίζουμε (και) με κινητό. Ακόμα όμως και σε αυτή την απλοϊκή μορφή φωτογράφισης μπορούμε να επέμβουμε για ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Ακουμπήστε στιγμιαία την οθόνη για να υποδείξετε στη συσκευή που να εστιάσει, ή ακουμπήστε παρατεταμένα για να κλειδώσετε τις ρυθμίσεις φωτομέτρησης.
Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα χρήσιμο όταν έχουμε έντονες διακυμάνσεις φωτεινότητας στο ίδιο κάδρο όπως ήλιο και σκιά. Σ' αυτές τις περιπτώσεις ο «υπολογιστής» προσπαθεί να πετύχει τη χρυσή τομή αλλά συνήθως δεν πετυχαίνει τίποτα από τα δύο. Αντίθετα εμείς μπορούμε να επιλέξουμε που θα δώσουμε το βάρος μας ανάλογα με το που βρίσκεται το θέμα μας χωρίς να μας πειράζει αν θα αφήσουμε σκοτεινό, ή καμένο το υπόλοιπο μέρος του κάδρου.

GoPro:
Οι περισσότεροι κάτοχοι των θαυματουργών αυτών μηχανών, ρίχνουν το βάρος στο video αγνοώντας τις πολύ καλές φωτογραφίες που μπορεί να βγάλει. Ή τη δυνατότητα να έχεις και τα δύο μέσα από τις ρυθμίσεις, στην επιλογή "capture settings". Μπορείς δηλαδή να τραβάς βίντεο και ανά συγκεκριμένα δευτερόλεπτα η μηχανή να τραβάει φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης.

Words: Θοδωρής Ερμήλιος
Pics: Θοδωρής Ερμήλιος_shootnride.gr

www.boardsNwheels.gr > Άρθρα > Αδιάφορα > Φωτογραφίζοντας